آب بندی اتصالات لوله کشی

آب بندی (Seal / Sealing)

آب بندی یا آب بند کردن به معنی ممانعت از عبور آب یا نشت آب (Leakage) و یا ایجاد سد در مقابل فشار آب در محل اتصال اجزا است که مانع نشت آب در محل درزها می شود. ولی این اصطلاح در لوله کشی تاسیسات برای کلیه سیالات در شبکه لوله کشی مصداق دارد. مترادف آن هوابند کردن يا گازبند کردن است.

مواد آب بندی (Sealing materials)

برای آب بند کردن محل اتصال لوله و اتصالات در اتصال دنده ای باید از مواد آب بندی استفاده شود. این مواد در محل قرارگیری دنده ها روی هم قرار می گیرند و مانع عبور سیال از شیار دنده ها می شوند.

کنف (Kenaf)

کنف گیاهی است که دارای الیاف بلند و مستحکم است و در صنعت پارچه و صنایع دستی کاربرد بسیار دارد. از الیاف فرآوری شده این گیاه جهت آب بندی لوله کشی استفاده می شود. الیاف کنف خشک پس از خیس شدن افزایش حجم می دهند، که این ویژگی موجب آب بند کردن درز دنده های لوله کشی می شود.

خمیر لوله کشی

به همراه کنف از خمیر لوله کشی نیز استفاده می شود. مواد تشکیل دهنده خمیر مل و روغن بزرک می باشد که به خاطر لزج بودن خمیر، محافظت خوبی برای کنف و سردنده ایجاد کرده و از پوسیدن آنها جلوگیری می کند. ( از نوع سفت این خمیر به عنوان بتونه شیشه ای استفاده می شود.)

رنگ این خمیر بصورت قهوه ای کاملا روشن است و در مجاورت هوا سفت می شود. و باید قبل از استفاده کاملا مخلوط شود.

نکته مهم: خمیر لوله کشی باید در تماس با شیارهای دنده لوله کشی باشد. تا از زنگ زدگی دنده ها ممانعت کند.

مراحل اجرای خمیر و کنف آب بندی مطابق شکل های زیر است:

1- کنترل تمیز بودن و عدم پوسیدگی کنف و خشک نبودن خمیر لوله کشی

3- پوشش روی دنده های لوله با یک لایه خمیر لوله کشی

4- پیچیدن الیاف کنف در شیار دنده ها بصورت ساعتگرد

5- مهار کردن یا گره زدن انتهای الیاف کنف برای جلوگیری از بازشدن

6- بریدن و کواته کردن قسمت های اضافی کنف

7- پوشش مجدد خمیر لوله کشی روی کنف پیچیده شده

ضخامت لایه خمیر و کنف باید به اندازه ای باشد که شیار دنده ها کاملا پرشود. زیاد پیچیدن کنف موجب سخت بسته شدن اتصال می شود.

نوار تفلون (Teflon Tape)

پلی تترا فلوئورو اتیلن یا تفلون PTFE یک ماده ی پلیمری (بسپاری) است که توسط شرکت DuPont ساخته شده است. این ماده پلیمری از ضریب اصطکاک پایینی برخوردار است. پلی تترا فلوئورو اتیلن بیشتر با نام تجاری تفلون در جهان شناخته شده است. تفلون از جمله پلاستیک های گرمانرم است که اغلب به عنوان پوشش سطحی نچسب استفاده می شود. پلی تترا فلوئورو اتیلن خواص خاصی از جمله دمای کاری گسترده، خاصیت خودروانکاری و مقاومت شیمیایی خیلی خوب استفاده ی گسترده ای در صنعت دارد. تفلون نام های دیگری نیز از جمله آلگوفلون (Algoflon)، اریفلون (Eriflon)، فلوئن (Fluen)، هالون (Halon)، هاستافلون (Hostaflon) دارد. تفلون در هیچ حلالی حل نمی شود و دمای ذوب آن در حدود 335 درجه ی سانتیگراد است. از طرف دیگر تفلون خواص خود را در دماهای بسیار پایین نیز حفظ می نماید از این رو در صنایع مهمی از جمله هوا فضا و صنایعی که نیاز به کار در دمای پایین دارند مانند آب بندی مخازن نیتروژن مایع در دمای 196- درجه و هیدروژن مایع 253- کاربرد های فراوانی دارد. یکی از علل مورد توجه قرار گرفتن تفلون اصطکاک پایین آن است. PTFE مقاومت بسیار خوبی در برابر اشعه ی UV دارد و به مرور زمان خواص خود را از دست نمی دهد. تفلون نسبت به رطوبت هوا حساسیتی ندارد و دارای مقاومت الکتریکی بالایی است. حتی در دماهای کم تفلون دارای خواص ضربه پذیری خوبی است و مقاومت خوبی در برابر ضربه دارد.

پیچیدن نوار تفلون دور لوله باید در جهت حرکت عقربه های ساعت باشد.

از نوار تفلون در آب بندی اتصالات سایز پایین و یا شیرآلات استفاده می شود. همچنین برای آب بندی فیتینگ های برنجی و مسی کاربرد دارد.

تفلون آدامسی

نوار تفلون چسب دار یا سيلون (Expanded PTFE Joint Sealant Tape) که بنام تفلون آدامسی نیز شناخته می شود به وسیله مواد تفلون 100% منبسط ساخته شده است و از خاصیت مکانیکی خوبی برخوردار می باشد. این تفلون بهترین پایداری در برابر فشارهای بالا را دارا می باشد. به علت نواری و قابل انعطاف بودن این نوع نوار تفلون، در اشکال مختلف جهت آب بندی در تمامی سطوح حتی سطوح ناهموار قابل استفاده می باشد. در ضمن این نوار دارای قدرت کششی زیاد و انعطاف پذیری بالا و برگشت پذیری بسیار پایین در اثر کشش بوده و همچنین دارای قدرت بالایی در عدم برگشت پذیری نوار در مقطع عرضی در مدت زمان فشردگی حتی در دمای بالا را دارا می باشد. این نوار دارای تحمل دمایی 240- الی 270+ درجه سانتیگراد و تحمل حداکثر فشار 210 بار و مقاومت شیمیائی 14~ 0 را دارا می باشد. کاربردهای نوار تفلون چسب دار : پالایشگاه ها، پتروشیمی، صنایع شیمیائی و آزمایشگاهی و… است. نوار تفلون چسب دار در دو شکل مقطع گرد و مستطیل عرضه می باشد.

تفلون مایع (خمیری)

امروزه با روی کار آمدن تفکرها و ذهنیت های جدید تفلون های مایع خمیری روی کار آمدند و با قیمت های بسیار مناسب و مقرون به صرفه مورد استفاده قرار می گیرند. تفلون مایع یک جایگزین بسیار عالی برای نوار تفلون و خمیر کنف جهت آب بندی رزوه های لوله های آب و بخار و هوا و روغن می باشد. این نوع تفلون امروزه توسط بسیاری از شرکت های قدرتمند ایتالیایی و امریکایی و ترکیه ای نظیر سیم ، ایتاپ ،فورس، چفتلون و … تولید و عرضه می شود.

تفلون های مایع یا خمیری همانطور که از نامشان مشخص است دارای ساختاری نرم و کرم مانند هستند که به دور دنده ها یا رزوه های اتصالات دنده ای قرار می گیرند بطوریکه با چرخاندن اتصالات، تفلون مایع در بین رزوه ها و تمام درزها فرو می رود تا زمانی که بین دنده ها را آغشته و پر کند و در نهایت محصولی را که بطور کامل آب بندی شده را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهد.