انواع سوخت در سامانه های تولید گرما

بطور حتم اولین منبع نور و حرارت برای انسان خورشید بوده است. ولیکن در مدت کوتاهی درطول شبانه روز امکان دسترسی به آن میسر است. از طرفی بشر اولیه با توجه به امکانات آن دوران امکان پخت غذا با نور خورشید را نداشت، به همین دلیل شناخت آتش و روش های تولید آن شاید اولین دستاورد عملی انسان در جهت بهبود شرایط زندگی بوده است.

سوختن فرآیندي است که ماحصل آن تولید نور و گرماست، که هر دوی آنها کاربردهای زیادی در زندگی انسان دارند. بدین ترتیب انسان در تمام اعصار از آتش و فرآیند سوختن بهره گرفته است. تا جایی که برای برخی مردم دنیا آتش عنصری مقدس شناخته می شود.

برای مهار انرژی گرمایی و حرارت حاصل از فرآیند سوختن لازم است این عمل در محیطی کنترل شده و بصورت محدود انجام شود تا امکان استفاده از نور و حرارت آن در جهت خاصی وجود داشته باشد. بعنوان مثال برای پخت غذا فرآیند سوختن باید در مجاورت ظروف غذا انجام شده و یا برای تولید نور باید در محفظه چراغ آتش روشن شود. به همین علت لازم بود که بشر برای سوزاندن مواد و تولید آتش تجهیزات خاصی بسازد مانند انواع اجاق ها، کوره ها و چراغ ها.

اولین وسیله گرمایش برای فضاهای داخلی ساختمان­ها انواع شومینه ها و بخاری ها بودند که برحسب دسترسی به مواد سوختنی ممکن بود چوبی یا زغالی – زغال چوب یا زغالسنگ – باشند. استفاده از سوخت­های جامد تولید دود زیاد و خاکستر می کرد و نیازمند دودکش بزرگ و تمهیدات لازم برای تمیزکردن محیط و محفظه احتراق (محل سوزاندن ماده سوختنی) بود.

با ظهور صنعت نفت، استفاده از مشتقات آن بعنوان سوخت های مایع در بخاری، آبگرمکن، موتورخانه مرکزی و کوره­هاي صنعتي رایج شد و انواع بخاری و آبگرمکن­هاي سوخت مایع تولید شدند. راندمان بالا و تولید کمتر دود موجب گستردگی استفاده از این تجهیزات گرمایشی شد.

تا مدت­ها روند استفاده از سوخت­هاي مايع ادامه پیدا کرد ولي آلودگی­هاي زیست محیطی موجب گرایش به سمت گاز طبیعی شد. هم اکنون گاز طبیعی گزینه اول برای عمل احتراق و تولید گرما در منازل و صنعت است. سهولت احتراق، راندمان بالا، آلایندگي کم و ایمني نسبی از مشخصات تجهیزات گازسوز است.

نویسنده: امین محمد مرادی